1. Mâm cỗ chung

 Theo quan niệm truyền thống, các Táo quân là người coi sóc bếp lửa trong gia đình sẽ cưỡi cá chép bay về thiên đình, thay mặt gia chủ bẩm báo mọi sự trong gia đình năm cũ đã qua với Ngọc hoàng đồng thời thay gia chủ bày tỏ mong muốn một năm mới vạn sự an lành, đủ ăn đủ mặc.

 Vì Táo Quân quanh năm chỉ ở trong bếp, biết hết mọi chuyện trong nhà, nên còn được gọi là Vua Bếp. Để Vua Bếp "phù trợ" cho gia đình năm mới nhiều may mắn, người ta thường làm lễ tiễn đưa ông Táo về chầu Trời rất trọng thể.

 Lễ vật cúng Táo Quân gồm có: mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc: hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà. Mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn. Những mũ này được trang sức với các gương nhỏ hình tròn lóng lánh và những giây kim tuyến màu sắc sặc sỡ. 

 Để giản tiện, cũng có khi người ta chỉ cúng tượng trưng một cỗ mũ ông Công (có hai cánh chuồn) lại kèm theo một chiếc áo và một đôi hia bằng giấy.Những đồ "vàng mã" này (mũ, áo, hia và một số vàng thoi bằng giấy) sẽ được đốt đi sau lễ cúng ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp cùng với bài vị cũ. Sau đó người ta lập bài vị mới cho Táo Công.

 2. Mâm cỗ mặn

 Một mâm cỗ mặn cúng ông Táo thường thấy nhất bao gồm:  

 - 1 đĩa gạo

 - 1 đĩa muối

 - 5 lạng thịt vai luộc

 - 1 con cá chép rán hoặc cá chép sống 

 - 1 bát canh mọc

 - 1 đĩa xào thập cẩm

 - 1 đĩa giò

  - 1 đĩa xôi gấc

 - 1 đĩa chè kho

 - 1 đĩa hoa quả

 - 1 ấm trà sen

 - 3 chén rượu

 - 1 quả bưởi

 - 1 quả cau, lá trầu

 - 1 lọ hoa đào nhỏ

 - 1 lọ hoa cúc

 - 1 tập giấy tiền, vàng mã

 Tùy theo gia cảnh, ngoài các lễ vật chung, người ta có thể chuẩn bị lễ mặn như trên hoặc làm lễ chay (trầu cau, hoa quả, tiền vàng,..) để tiễn Táo Quân.  

Mâm cỗ cúng ông Táo truyền thống sẽ có cá chép sống. 

Theo tục xưa, đối với những gia đình có trẻ nhỏ, người ta còn cúng Táo Quân một con gà luộc. Gà luộc này phải thuộc loại gà cồ mới tập gáy (tức gà mới lớn) để ngụ ý nhờ Táo Quân xin với Ngọc Hoàng cho đứa trẻ sau này lớn lên có nhiều nghị lực và sinh khí hiên ngang như con gà cồ.

 Ngày nay, các bà nội chợ có thể chủ động thay thịt vai luộc bằng gà luộc ngậm hoa hồng hoặc ớt tỉa hoa, hay thay đổi các món canh như canh măng, canh mọc, canh bóng..., cúng bánh chưng thay cho xôi...

 Theo các chuyên gia phong thủy, trong lễ cúng ông Công ông Táo, nếu nhà bạn có ban thờ Táo quân (thường đặt gần bếp) thì thắp hương ở ban thờ này. Nếu không có ban thờ Táo quân riêng thì phải thắp hương ở ban thờ thần linh hoặc gia tiên chứ không nên cúng lễ ở bếp vì từ xưa đến nay, ban thờ luôn được coi là nơi để giao tiếp giữa hai thế giới âm dương, giữa người trần thế và thần linh.

 Lễ cúng ông Táo cần phải được tiến hành trước khi ông Táo bay về trời báo cáo Ngọc hoàng, tức là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp. Vì vậy, tùy theo điều kiện thời gian của từng nhà có thể cúng ông Táo vào trưa, tối ngày 22 tháng Chạp hoặc sáng ngày 23 tháng Chạp.

 Vntinnhanh.vn