Khám phá khoa học qua những tác phẩm đạt giải Eureka Prize 2015

Eureka Prize là giải thưởng được trao hàng năm cho những bức ảnh có khả năng truyền thông mạnh mẽ về khoa học, từ tàn dư của sao băng khổng lồ đến hổ phách của một loài vi giáp xác.

Giải nhất Eureka Prize 2015 đã thuộc về bức ảnh "San hô mềm" của Nhà khoa học Gary Cranitch.

Giải nhất - San hô mềm của Gary Cranitch, bảo tàng Queensland

San hô mềm dù đa dạng và bao phủ diện tích rộng hơn nhưng lại ít được biết đến nhiều như san hô cứng, cũng rất ít người biết về sự đóng góp chung của san hô mềm cho sự đa dạng sinh học về san hô. Khoảng 1/3 các loài san hô mềm được tìm thấy ở rạn san hô Great Barier.

Giải nhì - Giun đầu gai của Aileen Elliot, Đại học Murdoch

Một ngày, khi đang giải phẫu khối u cho một con cá trê, Aileen Ellot đến từ đại học Murdoch ở Perth, Úc đã rất ngạc nhiên khi nhìn thấy hình ảnh con giun đầu gai đáng kinh ngạc – một loại giun ký sinh trong niêm mạc ruột thuộc ngành giun đầu gai. Không bỏ lỡ hình ảnh tuyệt đẹp này, cô đã nhanh chóng có được bức ảnh giúp cô đạt giải nhì trong cuộc thi ảnh khoa học Eureka Prize 2015.

Giải ba - Cá sấu nước mặn của Justin Gilligan

Trong khi đang khám phá và nhìn ngắm các rạn san hô ở vịnh Kimbe ở Papua New Guinea, con cá sấu nước mặn chưa trưởng thành bất ngờ xuất hiện. Justin Gilligan lập tức đưa ống kính lia về phía con mắt đang trồi lên trên mặt nước, một phần mũi và da của cá sấu cũng ở trên mặt nước, toàn bộ phần thân còn lại nằm dưới làn nước trong veo.

Bức ảnh Nghiên cứu về Ký ức của Victor Anggono, Đại học Queensland

Hội đồng Ban Giám khảo đã hết sức ấn tượng với bức ảnh về sự phát triển của các tế bào thần kinh khi chúng mở rộng các sợi trục thần kinh và liên kết với nhau để hình thành các khớp nối. Khả năng thay đổi cường độ liên kết của các xi-náp (khớp thần kinh), hay được gọi là sự dẻo dai của khớp thần kinh được hiểu là sự tương quan giữa các tế bào học và khả năng ghi nhớ. Chúng ta vẫn chưa hiểu hết cơ chế phân tử này nhưng sự gián đoạn trong quá trình cơ bản này thường liên quan đến các rối loạn thần kinh và viêm thần kinh.

Nhìn mà không thấy – Tác phẩm của tác giả James Dorey

Đôi mắt tinh tường hướng về phía trước của nhện nhảy là một trong số những điều phức tạp nhất của thế giới động vật không xương sống. Cấu trúc của mặt cho phép chúng có tầm nhìn màu sắc cực kỳ tuyệt vời nhờ “ống kính” nội bộ có khả năng chuyển động xoay tròn qua lại. Tuy nhiên, cả 2 con nhện đực này có vẻ như không biết là có người đang đứng cách chúng chỉ vài milimet. James Dorey đã có bức hình được đánh giá rất cao khi đang nghiên cứu về vấn đề làm cách nào nhện nhảy có thể đưa ra quyết định đâu là con mồi cho bữa ăn tối của nó.

Tàn dư của vụ nổ siêu tân tinh Vela - Chụp bởi Paul Haese

Vụ nổ siêu tân tinh Vela xảy ra cách đây 11.000 năm, một số tàn dư của vụ nổ đã hình thành thế hệ sao mới mà chúng ta có thể nhìn thấy hàng đêm.

Sự hội tụ không hoàn hảo - Tác giả Harald Kleine, trường kỹ thuật và CNTT, ĐH New South Wales.

Ánh sáng có thể hội tụ tại 1 điểm duy nhất, nhưng trọng tâm của các bước sóng phi tuyến tính luôn lan ra khu vực rộng hơn. Những bức ảnh này được chụp bởi máy ảnh tốc độ cao, minh họa sự hội tụ không hoàn hảo này. Những khu vực màu xung quanh điểm hội tụ và cấu trúc xoáy khung phía sau chỉ ra rằng năng lượng ánh sáng không tập trung vào điểm hội tụ.

Hành tinh khác: Epacris paludosa Ericaceae - Tác phẩm của các tình nguyện viên về hạt giống, bạn của vườn quốc gia Botanic và đại học quốc gia Úc.

Hình ảnh kính hiển vị điện tử quét một hạt đỗ quyên cho thấy hình thái phức tạp của giống cây trồng nhỏ không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Loại hạt đặc biệt chỉ dài 0.5 milimet nằm ở Ngân hàng hạt giống quốc gia Úc, với mục đích lưu trữ hạt giống hàng chục đến hàng ngàn năm sau cho việc bảo tồn và nghiên cứu thực vật bản địa.

Ong bắp cày trong hổ phách Cape York - Tác phẩm của Geoff Thompson, Bảo tàng Queensland

Con ong bị mắc kẹt trong hổ phách này được ước tính khoảng 10 đến 20 triệu năm tuổi. Một vết nứt trong hổ phách đã khiến cho không khí lọt vào và gây ra hiện tượng ký sinh của ong bắp cày. Hình ảnh này giúp một chuyên gia nước ngoài xác định một loài ong mới trong chi Phanuromyia (thuộc họ Platygastridae). Hóa thạch hổ phách Úc chỉ được biết đến khi hổ phách được phát hiện ở Cape York, Bắc Queensland vào năm 2013.

Cuộc sống loài Sapphirina qua lăng kính  - Tác phẩm của Julian Uribe-Palomino, IMOS - CSIRO Plankton Team, Ocean & Atmosphere Flagship

Loài vi giáp xác có tên Sapphirina này có màu xanh kim loại khi ánh sáng rọi vào cơ thể của nó ở một góc độ nào đó. Mẫu con đực này được thu thập gần Đảo Bắc Stradbroke tại Queensland.

Theo Khampha.vn/New Scientist